Ιστορικές φωτογραφίες (μετά το κείμενο)
Ας κατακερματίσουμε κι εμείς λίγο αυτή την πολύπαθη Γεωγραφία (πολύπαθη από τους ίδιους τους γεωγράφους της μετανεωτερικότητας) και ας μεταφέρουμε μερικές εικόνες από μια όχι και τόσο μακρινή εποχή. Δείτε το σαν μικρό χρονογράφημα:
Την περιμέναμε αυτή τη μέρα. Από χθες βρίσκονται σε χρήση οι σήραγγες Τεμπών και Παντελεήμονα.
Μέχρι το 1960 -‘61 η οδική σύνδεση με τη βόρεια Ελλάδα δεν γινόταν μέσω Τεμπών. Μόνο τρένο περνούσε από τη μεριά του Κάτω Ολύμπου (η φωτογραφία Νο2 είναι του 1956, η Νο3 του 1961 και η Νο4 του 1963).
Η πρώτη διάνοιξη στο σημείο αυτό -για τον σιδηρόδρομο- ολοκληρώθηκε αρχές του 20ου αι., το 1909 (ναι, την ίδια χρονιά που σημειώθηκε το κίνημα στο Γουδί). Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, σχεδόν έναν αιώνα μετά, ολοκληρώθηκε η κατασκευή τής νέας σιδηροδρομικής γραμμής με σήραγγες στον Κάτω Όλυμπο. Η ηλεκτροκίνηση προστέθηκε αργότερα.
Από την απέναντι μεριά, αυτή του Κισσάβου, σήμερα διέρχονται η Παλιά Ε.Ο. και η Νέα Ε.Ο.
Στις εικόνες βλέπουμε εργασίες εκβραχισμού για τη διάνοιξη. Είναι καλοκαίρι του 1956!Προσέξτε τους φαντάρους-εργάτες: Δεν φορούν τίποτε για την ατομική τους προστασία. Έχουν ασφαλίσει με συρματόσχοινα μόνο τα τρυπάνια, αλλά όχι τον εαυτό τους! Πρόκειται για το σώμα Μηχανικού τής 1ης Στρατιάς.
Κομπρεσέρ και φουρνέλα πάνω στους απότομους βράχους της κοιλάδας, και μη ελεγχόμενες εκρήξεις, ξύπνησαν τον «κοιμώμενο γίγαντα», με επακόλουθο τις συχνές κατολισθήσεις κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν.
Στη δεκαετία του ’80, με συρμούς automotrice του ΟΣΕ (Fiat, όχι «του Θεού» αλλά των ιταλικών πολεμικών αποζημιώσεων) και «παπάκια» 50 κυβικών πηγαίναμε για μπάνιο στη θάλασσα, μέσα από το απαράμιλλης ομορφιάς πέρασμα.
Μεσάγγαλα και Τσάγεζι, Πλαταμώνας και Νέοι Πόροι· εκεί στην πλατιά παραλία καθόμαστε τη νύχτα γύρω από τη φωτιά.
Απόγειος αύρα με ξαστεριά, Sony Walkman και συζητήσεις ατέρμονες, μέχρι να δούμε ανατολή. Κουτάκια μπύρας, Camel (το παλιό χαρμάνι το θυμούνται πολλοί), Marlboro μαλακό (σκληρό οι πιο φλώροι, συνδυασμός που σκοτώνει), Winston οι πιο ψαγμένοι, σκέτο Santé οι λιγομίλητοι. Καμία γνώση για τις επιπτώσεις· ήταν το ρεύμα της εποχής, η άγνοια, τα ασύδοτα και ωραία 80s… μετά ήταν και η μαγκιά…
Στην επιστροφή, στάση στην έξοδο του Πυργετού ή στην καντίνα του Ζάχου· αν θυμάμαι καλά, αυτή είχε ανοίξει κάπου στο ’85 ή ’86. Κλασική, λευκού χρώματος (υπάρχει και σήμερα, όχι ακριβώς στο ίδιο σημείο, κατά πολύ αλλαγμένη). Ίσως και να είναι η πιο παλιά καντίνα που βρίσκεται σχεδόν στην ίδια περιοχή τής εθνικής οδού τα τελευταία 31 χρόνια!
Καλοκαίρι 1986: Πέρασμα-εμπειρία για τους πιτσιρικάδες. Το κράνος για εμάς ήταν άγνωστη λέξη· ίσως αποτελούσε ψόγο για κάποιους. Πιστεύω ότι έτσι ήταν. Η «ελληνική» κοσμοθεωρία εκείνης της εποχής ευθύνεται για πολλά... Εκατοντάδες οχήματα, σφήνες και ατελείωτες ουρές όταν συνέβαινε ατύχημα, ή σπανιότερα, όταν κάποιο από τα χιλιάδες διερχόμενα οχήματα χαλούσε στη μέση του δρόμου.
Ανά τακτά διαστήματα, υπήρχε προειδοποιητική σήμανση για καταπτώσεις βράχων. Ήταν το μοναδικό προληπτικό μέτρο. Το κράτος έστηνε πινακίδες κι αυτό ήταν όλο. Πάντως πρέπει να παραδεχτώ πως χρησίμευαν σαν σημαδούρες χιλιομετρικής απόστασης!
Τους καλοκαιρινούς μήνες και ιδίως τα Σαββατοκύριακα, εκεί στην Αγία Παρασκευή έβλεπες την εντροπία να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια σου:
Προσκυνητές, τουρίστες και περαστικοί της «μιας φοράς» δημιουργούσαν αδιαχώρητο. Πολλοί διέσχιζαν κάθετα το οδόστρωμα, αντί να περάσουν την υπόγεια διάβαση.
Πλανόδιοι διαλαλούσαν την πραμάτεια τους, ενώ τα κορναρίσματα κάποιων ανυπόμονων και τα σφυρίγματα των τροχονόμων κάλυπταν, στιγμιαία, τον διαπεραστικό ήχο των τζιτζικιών.Κάτω στο ποτάμι, πολλά τα εμπορικά παραπήγματα, κόσμος...
Περνώντας με τα μηχανάκια, η μυρωδιά ασφάλτου, ελαστικού, καυσαερίων και τσίκνας εναλλάσσονταν με τις ευωδιές τής βλάστησης. Ποιοι κανόνες, ποια ‘Health & Safety'; Αυτά τα μάθαμε( ; ) στους Ολυμπιακούς του 2004. Ακόμη και τρικάβαλο το πηγαίναμε…Πιο κάτω, μας «περίμενε» ο «Δίας». Οι παλιοί έλεγαν ότι η φύση έχει σμιλεύσει τη μορφή του στον ψηλό βράχο.
Στα μέσα τής δεκαετίας του 1980, η χλωρίδα στην κοιλάδα από την Αγία Παρασκευή και μέχρι την έξοδο προς Ομόλιο και Στόμιο (Τσάγεζι) είχε καλύψει σχεδόν τα πάντα· ακόμη και τα σημάδια της πρώτης διάνοιξης που υπήρχαν από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1950.
Ιανουάριος 1964: Στους κινηματογράφους της Αθήνας παίζεται το μιούζικαλ της Finos Films «Κάτι να καίει». Το κοινό, βλέπει τα πρώτα έγχρωμα πλάνα από το «νέο μεγάλο έργο» της Κοιλάδας των Τεμπών, και μάλιστα, σε υψηλή ανάλυση εικόνας όπως αποτυπώθηκε στα 35mm, το έτος 1963. Είναι η πρώτη ελληνική ταινία με το σύστημα Σινεμασκόπ. Στα πλάνα παρατηρούμε γυμνά βράχια και πέτρες στις άκρες του δρόμου, ενώ δεν υπάρχει ίχνος βλάστησης. Αυτό οφείλεται στις εκρήξεις των φουρνέλων κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη διάνοιξη. Το βλέπουμε και εδώ στις φωτογραφίες: Πρόκειται για την περίοδο 1956 -1958.
Στην ίδια ταινία, βλέπουμε την κίνηση των οχημάτων που είναι μικρή έως πολύ αραιή, μόνον ένα μηχανάκι και ελάχιστα αυτοκίνητα. Διακρίνονται -σε πρώτο πλάνο- η γέφυρα του Πηνειού, αφύλακτη ακόμη χωρίς τις σκοπιές, και τα δεντράκια σε στάδιο ανάπτυξης (η γέφυρα φρουρούνταν κατά την διάρκεια της χούντας· μια μεγάλη σκοπιά-γραφείο εξακολουθεί να υπάρχει και χρησιμοποιήθηκε παλαιότερα, μάλλον από τον ΟΣΕ).
Όσο τα χρόνια περνούν, η κίνηση των οχημάτων αυξάνεται εκθετικά. Ο φόρος αίματος, με αποκορύφωμα το τραγικό γεγονός του 2003, ήταν το έναυσμα για το αυτονόητο: την διάτρηση της πλευράς του Κισσάβου, δίπλα από το αρχαίο μονοπάτι-πέρασμα.
Το έργο θα πρέπει να αφιερωθεί:
- Στους ανθρώπους που έχασαν τα νιάτα τους εκεί· ιδιαιτέρως στους αδικοχαμένους μαθητές του Μακροχωρίου Ημαθίας.
- Σε όλους όσοι συνέβαλαν άμεσα ή έμμεσα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση, καθώς και σε κείνους που πήραν την απόφαση να ξεκινήσουν τα έργα.
- Στους φορολογούμενους πολίτες.
Τέλος, πρέπει να αποδοθεί ψόγος σε εκείνους που με την εγκληματική αδιαφορία «πρόσφεραν» σε αυτή τη χώρα εκατόμβες θυμάτων από τα τρία πιο φονικά σημεία: τον Μαλιακό, το κάστρο του Πλαταμώνα και τα Τέμπη. Γνωστοί και αναγνωρίσιμοι πολλοί από αυτούς…
Να θυμόμαστε πως δεν είναι μόνον η χιλιομετρική απόσταση, αλλά οι ασφαλείς δρόμοι που φέρνουν πιο κοντά τους ανθρώπους.
Υ.Γ. τα διόδια εισόδου/εξόδου, σχεδόν μέσα στον Πλαταμώνα; Το καλοκαίρι τι θα γίνει;
[dPk]
Την περιμέναμε αυτή τη μέρα. Από χθες βρίσκονται σε χρήση οι σήραγγες Τεμπών και Παντελεήμονα.
Μέχρι το 1960 -‘61 η οδική σύνδεση με τη βόρεια Ελλάδα δεν γινόταν μέσω Τεμπών. Μόνο τρένο περνούσε από τη μεριά του Κάτω Ολύμπου (η φωτογραφία Νο2 είναι του 1956, η Νο3 του 1961 και η Νο4 του 1963).
Η πρώτη διάνοιξη στο σημείο αυτό -για τον σιδηρόδρομο- ολοκληρώθηκε αρχές του 20ου αι., το 1909 (ναι, την ίδια χρονιά που σημειώθηκε το κίνημα στο Γουδί). Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, σχεδόν έναν αιώνα μετά, ολοκληρώθηκε η κατασκευή τής νέας σιδηροδρομικής γραμμής με σήραγγες στον Κάτω Όλυμπο. Η ηλεκτροκίνηση προστέθηκε αργότερα.
Από την απέναντι μεριά, αυτή του Κισσάβου, σήμερα διέρχονται η Παλιά Ε.Ο. και η Νέα Ε.Ο.
Στις εικόνες βλέπουμε εργασίες εκβραχισμού για τη διάνοιξη. Είναι καλοκαίρι του 1956!Προσέξτε τους φαντάρους-εργάτες: Δεν φορούν τίποτε για την ατομική τους προστασία. Έχουν ασφαλίσει με συρματόσχοινα μόνο τα τρυπάνια, αλλά όχι τον εαυτό τους! Πρόκειται για το σώμα Μηχανικού τής 1ης Στρατιάς.
Κομπρεσέρ και φουρνέλα πάνω στους απότομους βράχους της κοιλάδας, και μη ελεγχόμενες εκρήξεις, ξύπνησαν τον «κοιμώμενο γίγαντα», με επακόλουθο τις συχνές κατολισθήσεις κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν.
Στη δεκαετία του ’80, με συρμούς automotrice του ΟΣΕ (Fiat, όχι «του Θεού» αλλά των ιταλικών πολεμικών αποζημιώσεων) και «παπάκια» 50 κυβικών πηγαίναμε για μπάνιο στη θάλασσα, μέσα από το απαράμιλλης ομορφιάς πέρασμα.
Μεσάγγαλα και Τσάγεζι, Πλαταμώνας και Νέοι Πόροι· εκεί στην πλατιά παραλία καθόμαστε τη νύχτα γύρω από τη φωτιά.
Απόγειος αύρα με ξαστεριά, Sony Walkman και συζητήσεις ατέρμονες, μέχρι να δούμε ανατολή. Κουτάκια μπύρας, Camel (το παλιό χαρμάνι το θυμούνται πολλοί), Marlboro μαλακό (σκληρό οι πιο φλώροι, συνδυασμός που σκοτώνει), Winston οι πιο ψαγμένοι, σκέτο Santé οι λιγομίλητοι. Καμία γνώση για τις επιπτώσεις· ήταν το ρεύμα της εποχής, η άγνοια, τα ασύδοτα και ωραία 80s… μετά ήταν και η μαγκιά…
Στην επιστροφή, στάση στην έξοδο του Πυργετού ή στην καντίνα του Ζάχου· αν θυμάμαι καλά, αυτή είχε ανοίξει κάπου στο ’85 ή ’86. Κλασική, λευκού χρώματος (υπάρχει και σήμερα, όχι ακριβώς στο ίδιο σημείο, κατά πολύ αλλαγμένη). Ίσως και να είναι η πιο παλιά καντίνα που βρίσκεται σχεδόν στην ίδια περιοχή τής εθνικής οδού τα τελευταία 31 χρόνια!
Καλοκαίρι 1986: Πέρασμα-εμπειρία για τους πιτσιρικάδες. Το κράνος για εμάς ήταν άγνωστη λέξη· ίσως αποτελούσε ψόγο για κάποιους. Πιστεύω ότι έτσι ήταν. Η «ελληνική» κοσμοθεωρία εκείνης της εποχής ευθύνεται για πολλά... Εκατοντάδες οχήματα, σφήνες και ατελείωτες ουρές όταν συνέβαινε ατύχημα, ή σπανιότερα, όταν κάποιο από τα χιλιάδες διερχόμενα οχήματα χαλούσε στη μέση του δρόμου.
Ανά τακτά διαστήματα, υπήρχε προειδοποιητική σήμανση για καταπτώσεις βράχων. Ήταν το μοναδικό προληπτικό μέτρο. Το κράτος έστηνε πινακίδες κι αυτό ήταν όλο. Πάντως πρέπει να παραδεχτώ πως χρησίμευαν σαν σημαδούρες χιλιομετρικής απόστασης!
Τους καλοκαιρινούς μήνες και ιδίως τα Σαββατοκύριακα, εκεί στην Αγία Παρασκευή έβλεπες την εντροπία να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια σου:
Προσκυνητές, τουρίστες και περαστικοί της «μιας φοράς» δημιουργούσαν αδιαχώρητο. Πολλοί διέσχιζαν κάθετα το οδόστρωμα, αντί να περάσουν την υπόγεια διάβαση.
Πλανόδιοι διαλαλούσαν την πραμάτεια τους, ενώ τα κορναρίσματα κάποιων ανυπόμονων και τα σφυρίγματα των τροχονόμων κάλυπταν, στιγμιαία, τον διαπεραστικό ήχο των τζιτζικιών.Κάτω στο ποτάμι, πολλά τα εμπορικά παραπήγματα, κόσμος...
Περνώντας με τα μηχανάκια, η μυρωδιά ασφάλτου, ελαστικού, καυσαερίων και τσίκνας εναλλάσσονταν με τις ευωδιές τής βλάστησης. Ποιοι κανόνες, ποια ‘Health & Safety'; Αυτά τα μάθαμε( ; ) στους Ολυμπιακούς του 2004. Ακόμη και τρικάβαλο το πηγαίναμε…Πιο κάτω, μας «περίμενε» ο «Δίας». Οι παλιοί έλεγαν ότι η φύση έχει σμιλεύσει τη μορφή του στον ψηλό βράχο.
Στα μέσα τής δεκαετίας του 1980, η χλωρίδα στην κοιλάδα από την Αγία Παρασκευή και μέχρι την έξοδο προς Ομόλιο και Στόμιο (Τσάγεζι) είχε καλύψει σχεδόν τα πάντα· ακόμη και τα σημάδια της πρώτης διάνοιξης που υπήρχαν από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1950.
Ιανουάριος 1964: Στους κινηματογράφους της Αθήνας παίζεται το μιούζικαλ της Finos Films «Κάτι να καίει». Το κοινό, βλέπει τα πρώτα έγχρωμα πλάνα από το «νέο μεγάλο έργο» της Κοιλάδας των Τεμπών, και μάλιστα, σε υψηλή ανάλυση εικόνας όπως αποτυπώθηκε στα 35mm, το έτος 1963. Είναι η πρώτη ελληνική ταινία με το σύστημα Σινεμασκόπ. Στα πλάνα παρατηρούμε γυμνά βράχια και πέτρες στις άκρες του δρόμου, ενώ δεν υπάρχει ίχνος βλάστησης. Αυτό οφείλεται στις εκρήξεις των φουρνέλων κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη διάνοιξη. Το βλέπουμε και εδώ στις φωτογραφίες: Πρόκειται για την περίοδο 1956 -1958.
Στην ίδια ταινία, βλέπουμε την κίνηση των οχημάτων που είναι μικρή έως πολύ αραιή, μόνον ένα μηχανάκι και ελάχιστα αυτοκίνητα. Διακρίνονται -σε πρώτο πλάνο- η γέφυρα του Πηνειού, αφύλακτη ακόμη χωρίς τις σκοπιές, και τα δεντράκια σε στάδιο ανάπτυξης (η γέφυρα φρουρούνταν κατά την διάρκεια της χούντας· μια μεγάλη σκοπιά-γραφείο εξακολουθεί να υπάρχει και χρησιμοποιήθηκε παλαιότερα, μάλλον από τον ΟΣΕ).
Όσο τα χρόνια περνούν, η κίνηση των οχημάτων αυξάνεται εκθετικά. Ο φόρος αίματος, με αποκορύφωμα το τραγικό γεγονός του 2003, ήταν το έναυσμα για το αυτονόητο: την διάτρηση της πλευράς του Κισσάβου, δίπλα από το αρχαίο μονοπάτι-πέρασμα.
Το έργο θα πρέπει να αφιερωθεί:
- Στους ανθρώπους που έχασαν τα νιάτα τους εκεί· ιδιαιτέρως στους αδικοχαμένους μαθητές του Μακροχωρίου Ημαθίας.
- Σε όλους όσοι συνέβαλαν άμεσα ή έμμεσα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση, καθώς και σε κείνους που πήραν την απόφαση να ξεκινήσουν τα έργα.
- Στους φορολογούμενους πολίτες.
Τέλος, πρέπει να αποδοθεί ψόγος σε εκείνους που με την εγκληματική αδιαφορία «πρόσφεραν» σε αυτή τη χώρα εκατόμβες θυμάτων από τα τρία πιο φονικά σημεία: τον Μαλιακό, το κάστρο του Πλαταμώνα και τα Τέμπη. Γνωστοί και αναγνωρίσιμοι πολλοί από αυτούς…
Να θυμόμαστε πως δεν είναι μόνον η χιλιομετρική απόσταση, αλλά οι ασφαλείς δρόμοι που φέρνουν πιο κοντά τους ανθρώπους.
Υ.Γ. τα διόδια εισόδου/εξόδου, σχεδόν μέσα στον Πλαταμώνα; Το καλοκαίρι τι θα γίνει;
[dPk]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου