Τελειώνοντας την επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης, ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται ότι ''κάτι λείπει''. Αυτό το 'κάτι' βρίσκεται -όπως όλοι γνωρίζουμε- στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λονδίνο. Θα ήθελα να δώσω όμως κάποιες τεχνικές πληροφορίες που ίσως ενδιαφέρουν –κάποιες είναι σημαντικές- και δεν τις μαθαίνουμε με τη πρώτη επίσκεψη.
Σχετικά με τη μεταφορά των αρχαίων μαρμάρων από την Πεντέλη:
Χρόνια πριν τη κατασκευή του Παρθενώνα, ήταν γνωστές οι τεχνικές εξόρυξης και σμίλευσης των Κυκλαδίτικων μαρμάρων, από ντόπιους έξοχους τεχνίτες που κατείχαν τη γνώση όχι μόνο γύρω από τη γλυπτική, αλλά και την αρχιτεκτονική και τη ‘συμπεριφορά’ πολλών πέτρινων υλικών. Είχαν αναπτύξει αποτελεσματικές μεθόδους –πρωτοποριακές για την εποχή- καθώς επίσης και πολλούς τύπους ειδικών εργαλείων και κοπιδιών, πολύ αιχμηρών και αποτελεσματικών. Είχαν επίσης εφεύρει ανθεκτικά σχοινιά και βαρούλκα αλλά και γερανούς για τη μετακίνηση-τοποθέτηση των μαρμάρινων όγκων. Πολλοί τεχνίτες από την Πάρο και τη Νάξο συμμετείχαν στο εγχείρημα κατασκευής και ανέγερσης του μέγιστου μνημείου.
Αξίζει να σημειωθεί πως, τα τεράστια κιονόκρανα σμιλεύονταν και αποκτούσαν το επιθυμητό μέγεθος (όχι το ακριβές σχήμα, φτιάχνονταν όμως για να έχουν έτοιμη τη μορφή) αμέσως μετά την εξόρυξη των όγκων επιτόπια, στα λατομεία της Πεντέλης.
Το βάρος ενός τέτοιου ημιέργου κιονοκράνου, όπως μεταφερόταν από το λατομείο, ήταν σχεδόν 500 τάλαντα (12 τόννοι!) Φυσικά, το βάρος τους από την εξόρυξη μέχρι τη χονδρολάξευση εκεί στην Πεντέλη ήταν πολύ μεγαλύτερο. Ήταν μια επίπονη και άκρως τελετουργική διαδικασία, αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς και γεωμετρικών πράξεων σε διάφορα επίπεδα. Από εκεί και μέχρι τη μεταφορά τους στην Ακρόπολη, ακολουθούνταν προσεκτικά βήματα, συνδυαστικά, υπολογισμών ακριβείας, μηχανικής, τέχνης και χειρωνακτικής προσπάθειας έως ότου φτάσουν με ειδικά κατασκευασμένα για το σκοπό αυτό έλκηθρα στη μεγάλη άμαξα (τετράκυκλη) ώστε να γίνει μεταφόρτωση και κατόπιν μεταφορά σε απόσταση 17 χιλιομέτρων από το ‘Πεντελικόν’ έως την Αθήνα (λιθαγωγία). Εκεί, γινόταν η ανοδική λιθαγωγία με αντίσταθμες άμαξες. Αυτό επιτυγχάνονταν με μια φορτωμένη άμαξα (με τα κιονόκρανα ή τους ημίεργους σπονδύλους των κιόνων για παράδειγμα) που ανέρχονταν, και με μια άδεια που κατέρχονταν, ενωμένες μεταξύ τους με σχοινιά και τροχαλίες. Τα –περίπου 20 τον αριθμό- ζώα τραβούσαν την άδεια άμαξα στην κατηφόρα, με τον πανίσχυρο ‘κάλω’, το μεγαλύτερο και παχύτερο σχοινί. Το σύστημα αυτό είχε πολλά πλεονεκτήματα. Όλο το εγχείρημα έως την ολοκλήρωση του έργου διήρκεσε εννέα έτη.
Να συνυπολογιστεί, η τοποθέτηση μεγάλων γλυπτών στα αετώματα και οι ειδικές –από φυσικά υλικά και πετρώματα- χρωστικές ουσίες και μπογιές που χρησιμοποιήθηκαν.
Τα ‘μυστικά’ της κατασκευής:
Η ‘Χρυσή Αναλογία’ 1:1,618 και οι οπτικές ψευδαισθήσεις στις διαστάσεις του Παρθενώνα, το ‘τέλειο κτίριο’ για πολλούς, οι τεχνικές ‘συγκόλλησης’ των πετρωμάτων με ειδικές σφήνες στο κέντρο τους από σκληρό ξύλο κέδρου, η τέλεια εφαρμογή μεταξύ τους που μελετάται ακόμη και σήμερα, η ανεπαίσθητη κλίση των κιόνων, τα σταδιακά (ανερχόμενα προς τα πάνω) διαφορετικά μεγέθη των πετρωμάτων προσδίδουν στο μνημείο ένα ασύλληπτα διαφορετικό ‘μέγεθος’ και ‘στήσιμο’ στην κατασκευή. Υπάρχουν κι άλλα πολλά, άκρως ενδιαφέροντα.
Η ‘Χρυσή Αναλογία’ 1:1,618 και οι οπτικές ψευδαισθήσεις στις διαστάσεις του Παρθενώνα, το ‘τέλειο κτίριο’ για πολλούς, οι τεχνικές ‘συγκόλλησης’ των πετρωμάτων με ειδικές σφήνες στο κέντρο τους από σκληρό ξύλο κέδρου, η τέλεια εφαρμογή μεταξύ τους που μελετάται ακόμη και σήμερα, η ανεπαίσθητη κλίση των κιόνων, τα σταδιακά (ανερχόμενα προς τα πάνω) διαφορετικά μεγέθη των πετρωμάτων προσδίδουν στο μνημείο ένα ασύλληπτα διαφορετικό ‘μέγεθος’ και ‘στήσιμο’ στην κατασκευή. Υπάρχουν κι άλλα πολλά, άκρως ενδιαφέροντα.
Τεχνικές συντήρησης:
Σχετικά με τις Καρυάτιδες του Ερεχθείου: (πρώτη σε σειρά φωτογραφία)
Η απόφαση των υπεύθυνων του Μουσείου να φέρουν τους επισκέπτες σε άμεση επαφή με διαδικασίες που έως τώρα γίνονταν σε μη προσβάσιμα –για το κοινό- εργαστήρια, κρίνεται επιτυχημένη. Από τον Δεκέμβριο του ‘10, περισσότεροι από 2 εκ. επισκέπτες παρακολούθησαν τις εργασίες των συντηρητών, συμμετέχοντας έτσι σε μία ιστορικής σημασίας μουσειακή διαδικασία. Η τεχνική λέιζερ που εφαρμόζεται είναι πρωτοποριακή και έχει αναπτυχθεί από το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και LASER του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης (ΙΗΔΛ-ΙΤΕ). Η ειδικά σχεδιασμένη πλατφόρμα επιτρέπει την απομόνωση του αγάλματος και τα ειδικά προστατευτικά πετάσματα που την περικλείουν εμποδίζουν τη δέσμη του laser να βλάψει τους επισκέπτες, οι οποίοι παρακολουθούν σε οθόνη την εργασία της συντήρησης. Σε εξαντλητικές δοκιμές πριν την εφαρμογή στο αρχαίο πεντελικό μάρμαρο, διαπιστώθηκε ότι ορισμένο μήκος κύματος υπέρυθρης ακτινοβολίας κιτρίνιζε την επιφάνεια, ενώ άλλο μήκος κύματος της υπεριώδους ακτινοβολίας το γκριζάριζε. Η αναζήτηση της άρτιας λύσης τους οδήγησε να βρουν τη σωστή συχνότητα (το σωστό μήκος κύματος φωτός σε nm, νανόμετρα) και την κατάλληλη ισχύ της δέσμης, για το αισθητικώς αποδεκτό αποτέλεσμα.
Σχετικά με τις Καρυάτιδες του Ερεχθείου: (πρώτη σε σειρά φωτογραφία)
Η απόφαση των υπεύθυνων του Μουσείου να φέρουν τους επισκέπτες σε άμεση επαφή με διαδικασίες που έως τώρα γίνονταν σε μη προσβάσιμα –για το κοινό- εργαστήρια, κρίνεται επιτυχημένη. Από τον Δεκέμβριο του ‘10, περισσότεροι από 2 εκ. επισκέπτες παρακολούθησαν τις εργασίες των συντηρητών, συμμετέχοντας έτσι σε μία ιστορικής σημασίας μουσειακή διαδικασία. Η τεχνική λέιζερ που εφαρμόζεται είναι πρωτοποριακή και έχει αναπτυχθεί από το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και LASER του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης (ΙΗΔΛ-ΙΤΕ). Η ειδικά σχεδιασμένη πλατφόρμα επιτρέπει την απομόνωση του αγάλματος και τα ειδικά προστατευτικά πετάσματα που την περικλείουν εμποδίζουν τη δέσμη του laser να βλάψει τους επισκέπτες, οι οποίοι παρακολουθούν σε οθόνη την εργασία της συντήρησης. Σε εξαντλητικές δοκιμές πριν την εφαρμογή στο αρχαίο πεντελικό μάρμαρο, διαπιστώθηκε ότι ορισμένο μήκος κύματος υπέρυθρης ακτινοβολίας κιτρίνιζε την επιφάνεια, ενώ άλλο μήκος κύματος της υπεριώδους ακτινοβολίας το γκριζάριζε. Η αναζήτηση της άρτιας λύσης τους οδήγησε να βρουν τη σωστή συχνότητα (το σωστό μήκος κύματος φωτός σε nm, νανόμετρα) και την κατάλληλη ισχύ της δέσμης, για το αισθητικώς αποδεκτό αποτέλεσμα.
Σχετικά με κίονες και επιγραφές:
Μετά από μακροχρόνιο ερευνητικό πρόγραμμα στο εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών του ΕΜΠ υπό τον καθηγητή Θ. Σκουλικίδη, σχεδιάστηκε ένα υλικό που βασίζεται στους Ν-ημιαγωγούς. Αυτοί είναι οξείδια μετάλλων που αποκτούν τις ιδιότητες του ημιαγωγού, όταν παρασκευαστούν ηλεκτρολυτικά. Η δράση τους βασίζεται στην αναστολή της γυψοποίησης. Μεταξύ πολλών τέτοιων οξειδίων που δοκιμάστηκαν, απεδείχθη ότι το οξείδιο του Αργιλίου με φορέα αντιστρεπτό πολυμερές είναι το πλέον αποτελεσματικό. Η σύνθεση του υλικού είναι φορέας μεθακρυλικό αιθύλιο σε τολουόλιο 10% με προσθήκη ηλεκτρολυτικά παρασκευασμένου οξειδίου του Αργιλίου (Aluminum Oxide Al2O3). Ο N-ημιαγωγός, πέραν της προστασίας που προσφέρει στο μάρμαρο, προστατεύει και τον φορέα από την υπεριώδη ακτινοβολία και την γήρανση. Το υλικό αυτό έχει εφαρμοστεί πιλοτικά σε κίονα των Προπυλαίων και σε επιγραφή στο πλάτωμα της Ακρόπολη.
Μετά από μακροχρόνιο ερευνητικό πρόγραμμα στο εργαστήριο Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών του ΕΜΠ υπό τον καθηγητή Θ. Σκουλικίδη, σχεδιάστηκε ένα υλικό που βασίζεται στους Ν-ημιαγωγούς. Αυτοί είναι οξείδια μετάλλων που αποκτούν τις ιδιότητες του ημιαγωγού, όταν παρασκευαστούν ηλεκτρολυτικά. Η δράση τους βασίζεται στην αναστολή της γυψοποίησης. Μεταξύ πολλών τέτοιων οξειδίων που δοκιμάστηκαν, απεδείχθη ότι το οξείδιο του Αργιλίου με φορέα αντιστρεπτό πολυμερές είναι το πλέον αποτελεσματικό. Η σύνθεση του υλικού είναι φορέας μεθακρυλικό αιθύλιο σε τολουόλιο 10% με προσθήκη ηλεκτρολυτικά παρασκευασμένου οξειδίου του Αργιλίου (Aluminum Oxide Al2O3). Ο N-ημιαγωγός, πέραν της προστασίας που προσφέρει στο μάρμαρο, προστατεύει και τον φορέα από την υπεριώδη ακτινοβολία και την γήρανση. Το υλικό αυτό έχει εφαρμοστεί πιλοτικά σε κίονα των Προπυλαίων και σε επιγραφή στο πλάτωμα της Ακρόπολη.
Πηγές:
α) προσαρμογή από διάφορες δημοσιεύσεις - μελέτες & και πρόσθετα στοιχεία Δ.Κ.β) Μαν. Κορρές (εκδ. Οίκος 'Μέλισσα')
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
«Τί σημαίνει ο Σαίξπηρ για την Αγγλία; Ο καθεδρικός του Αγίου Παύλου; Τι σημασία έχει το Ταζ Μαχάλ για την Ινδία; Η Καπέλα Σιξτίνα για την Ιταλία;
Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα είναι η περηφάνια μας. Είναι η ταυτότητα μας. Είναι ό, τι μας συνδέει με το Ελληνικό Θαύμα. Είναι δημιουργίες συνώνυμες με τις έννοιες της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας.»
Μελίνα Μερκούρη
==============================================
Reunite Them! ''BRING THEM BACK!'' [dPk]
============================================================
